Een mediation tussen Steven en Annet, geschreven door onze mediator Lieneke Witloks. In onze mediation praktijkvoorbeelden wordt gebruik gemaakt van gefingeerde namen.
Annet is gevoelig, empathisch en gericht op de ander. Ze vindt sociale contacten belangrijk en heeft voelsprieten voor hoe andere mensen zich voelen, goed of slecht. Steven daarentegen is meer gefocust op de praktische kant van het leven, waar gezelligheid en ongecompliceerdheid met het eigen gezin een belangrijke rol in spelen.
Annet heeft het af en toe moeilijk en wil daarover praten. Steven vindt dat die gesprekken altijd ontaarden in zwaarmoedig gepraat en dat Annet de dingen veel moeilijker maakt dan ze volgens hem zijn. Annet voelt zich hierdoor afgewezen door Steven en concludeert dat er tussen hen geen verbinding meer is. Annet wil scheiden en Steven is hierdoor compleet verrast.
De wereld van Annet is een gele, gevoelige wereld met voelsprieten op met name het emotionele niveau van haar zelf en anderen. Dat maakt dat ze ook openstaat voor negatieve gevoelens van anderen en dat absorbeert, waardoor ze zich bij tijd en wijle niet goed voelt. Ze kan dan de wereld, en vooral ook haar eigen wereld, niet meer door een positieve bril zien.
Stevens’ wereld is meer blauw: “What you see, is what you get”. Het leven heeft voor hem een vastomlijnd ritme waarin zijn werk een belangrijke rol speelt. Steven is hoog opgeleid en heeft een praktische en nuchtere instelling. De weekenden zijn bedoeld om gezellig met elkaar te zijn, maar die gezelligheid wordt in zijn beleving steeds vaker verstoord doordat Annet weer serieuze gesprekken wil voeren over zaken die hij ook gewoonweg niet goed begrijpt.
Geel en blauw maakt in de verliefdheidsfase groen
Beide wereldbeelden, de gele en de blauwe, vertegenwoordigen een eigen werkelijkheid. In het begin van deze relatie gaf de combinatie van deze werelden een mooie nieuwe groene kleur. Dat komt omdat elk stel in de beginfase, de verliefdheidsfase, vooral de mooie en heldere kanten van ieders eigen kleur laten zien. Maar ieder mens heeft ook een schaduwzijde. Niemand kan zijn hele leven alleen maar vanuit de zonnige zijde van zichzelf leven. Zodra die onbewuste schaduwkanten naar boven komen, gaan de verschillende wereldbeelden (de verschillende kleuren) met elkaar botsen. Er ontstaat wrijving, weerstand en onbegrip.
Annet verlangt dat Steven zich meer ‘geel’ gaat gedragen. Met andere woorden meer empathisch wordt voor haar gevoelens, zich meer openstelt als zij met hem wil praten omdat ze zich niet goed voelt. En dat geldt niet alleen voor haar, maar – in de visie van Annet – ook voor hun kinderen. Steven vindt juist dat Annet de wereld wat meer door zijn blauwe bril zou moeten zien. Dat zou het voor haar makkelijker en luchtiger maken.
Kortom, ieder ziet de oplossing van het relatieconflict in de verandering van de ander: “Als hij maar meer …. zou zijn, en als zij nu maar wat minder … zou doen, alleen dan kan het weer goed komen met onze relatie.” Dit is een aanname die ik in bijna elke echtscheiding tegenkom. En laat dit nu een overtuiging zijn, die helaas niet waar is.
Stap één: de sleutel voor het herstel van de relatie ligt niet bij de ander, maar bij deelnemers zelf. De ander kun je namelijk niet veranderen, maar je kunt wel veranderen hoe je met het gedrag van de ander omgaat.
De volgende stap
De volgende stap, waar ik overigens niet in elke mediation aan toe kom, vergt een bereidheid van beide partners om te reflecteren op ieders eigen gedrag.
Het gedrag van de ander dat bij een deelnemer weerstand oproept en hem of haar dus ‘triggert’, draagt namelijk een boodschap in zich. Want waarom roept dit gedrag weerstand op? Wat maakt dat hij of zij dit gedrag afkeurt? Uit de Jungiaanse psychologie, maar ook uit de kernkwaliteiten-theorie van Daniël Offman, volgt dat deze emotie van afkeuring of afwijzing van bepaald gedrag van de ander, te maken heeft met de omstandigheid dat je datzelfde gedrag ook in jezelf draagt, maar onbewust. Met de afwijzing van het gedrag van de ander, veroordeel je dus eigenlijk ook een aspect in je onbewuste zelf. Je kijkt als het ware bij de ander in een spiegel.
Annet stoort zich aan de ongevoeligheid van Steven. Maar de les voor Annet schuilt erin, dat als zij iets meer de kwaliteit van Steven om te relativeren en wat meer op het eigen geluk te focussen in plaats van op het ongeluk van anderen, ze wellicht meer balans in haar leven zal kunnen ervaren. Steven daarentegen kan in Annet een mooie leermeester vinden: indien hij in staat is om meer in contact te komen met zijn eigen gevoel en intuïtie, biedt dat hem de mogelijkheid om meer in verbinding met Annet en ook andere mensen te komen. Iets dat Steven altijd wel lastig heeft gevonden en maskeert met rationeel en nuchter gedrag.
Dit klinkt misschien simpel, maar wat blijkt het tegelijk ongelofelijk lastig te zijn om dit in de praktijk te brengen. De reden daarvoor is dat de ‘triggers’ van de ander meestal pijnlijke overtuigingen, of soms zelfs verwondingen of trauma’s uit de (vroege) jeugd raken. Zo’n pijnlijke overtuiging zou voor Annet kunnen zijn: ‘Ik ben niet goed genoeg” of “Ik ben niet belangrijk”. Iedere afwijzing van Steven om met haar te praten drukt bij haar op deze rode knop. Voor Steven kan de verwonding liggen op het emotionele vlak – een ervaring in zijn jeugd die zo pijnlijk was, dat hij heeft besloten om vooral niet meer te veel te voelen. Ieder keer als Annet hem vraagt wat meer te voelen, komt deze onbewuste oude pijn op en zal Steven daar juist verder vanaf stappen.
De paradox: als men hun eigen gedrag verandert, verandert de ander mee
De paradox is stap drie: dat wanneer je op deze wijze kijkt naar conflicten of patronen in relaties, het effect daarvan is dat de ander juist het gedrag gaat laten zien dat je juist zo graag wilde zien. Partners houden elkaar namelijk vast in het patroon. Hoe meer Annet aan Steven verwijt dat hij zich eens moet openstellen voor haar en niet zo egoïstisch moet zijn, des te meer versterkt ze hem in dit gedrag. Op het moment dat Annet de ‘les’ van Steven in praktijk gaat brengen, geeft ze hem de ruimte om de impact van zijn gedrag te voelen. En dat geldt uiteraard ook vice versa. Als mediator helpt dit inzicht om een draai te bewerkstelligen in de vastgeroeste patronen van relatie- en echtscheidingsproblematiek.
Auteur Lieneke Witloks
Wil je meer weten over ons opleidingsinstituut of wil je graag aanvullende informatie over de opleidingen? Met onze ervaring, aanpak gericht op persoonlijke ontwikkeling en unieke visie op conflicten hebben we altijd een opleiding of leertraject die aansluit bij jouw leervraag.
